City Break #023 | The Athens of the North

highlands, lowlands, whiskey, castles

Θα έχετε καταλάβει ότι μου αρέσει να τιτλοδοτώ τα γράμματα με προσωνύμια των πόλεων που επισκέπτομαι. Το σημερινό δεν αποτελεί εξαίρεση, μάλιστα έχει ελληνικό ενδιαφέρον. Ποιά άραγε είναι η πόλη που από τον 18ο αιώνα αποκαλείται η “Αθήνα του Βορρά”; Καλώς ήρθατε στο βόρειο κομμάτι της Μεγάλης Βρετανίας, την Σκωτία, και στην πρωτεύουσα αυτής, το Εδιμβούργο.

Το σημερινό γράμμα έρχεται τρεις εβδομάδες μετά το προηγούμενο, αντί των συνηθισμένων δύο, λόγω φόρτου εργασίας, και έτσι βλέπω να πηγαίνει για λίγο καιρό ακόμη. Σας ευχαριστώ για την κατανόηση.

---

Εδι-Ν-βούργο ή Εδι-Μ-βούργο;

Η πόλη στα αγγλικά γράφεται Edinburgh, και η προέλευση του ονόματος είναι από την λέξη Eidyn, άγνωστης σημασίας, και την κατάληξη -burgh που προέρχεται από το γερμανικό berg που θα πει βουνό. Στα αγγλικά προφέρεται “εντι-Ν-μπρα”, θα περίμενε λοιπόν κανείς να το λέμε “Εδι-Ν-βούργο”, όμως η ελληνική γλώσσα νομίζω ότι δεν επιτρέπει το “ν-β” γι αυτό και το κάνει “μ-β”. Εάν υπάρχουν φιλόλογοι στην παρέα, ευχαρίστως να μας πουν.

Η πρωτεύουσα της Σκωτίας δεν είναι η μεγαλύτερη πόλη της “χώρας” αυτής, η γειτονική Γλασκώβη είναι σημαντικά μεγαλύτερη, όμως το Εδιμβούργο αποτελούσε ήδη από τον 15ο αιώνα το οικονομικό, πολιτικό, εκπαιδευτικό και πολιτιστικό κέντρο της περιοχής. Όπως λέει και ο τίτλος του γράμματος, το Εδιμβούργο είναι γνωστό και ως η “Αθήνα του Βορρά” για μία σειρά από ομοιότητες της εποχής, τοπογραφικές αλλά και πνευματικές.

Το Εδιμβούργο καταφέρνει να συνδυάσει με εξαιρετικό τρόπο το παλιό με το νέο, παρά το γεγονός ότι τα αξιοθέατα είναι σχεδόν αποκλειστικά στην παλιά μεσαιωνική πόλη, ενώ το νεότερο τμήμα είναι Γεωργιανού σχεδιασμού και “δένει” πολύ όμορφα στο σύνολο.

---

---

Το Κάστρο

Το κύριο αξιοθέατο της πόλης βρίσκεται στην κορυφή του Castle Rock, και ήταν βασιλική κατοικία μέχρι περίπου τον 17ο αιώνα. Το κάστρο αυτό είχε πάντοτε πολύ σπουδαίο ρόλο στην περιοχή, ιδίως σε πολεμικές συρράξεις, είναι μάλιστα γνωστό ως το “πιο πολιορκημένο μέρος στη Μεγάλη Βρετανία”.

Ένα μεσαιωνικό κανόνι πολιορκίας του 1449 βρίσκεται σε περίοπτη θέση: η “γριούλα” Mons Meg χαίρει μεγάλου σεβασμού, όπως μας λέει και η πινακίδα μπροστά της. Η διάμετρός της μπορεί να χωρέσει ένα μικρό παιδί. Το 1558 έριξε έναν κανονιοβολισμό προς τιμήν του γάμου της Μαρίας Στούαρτ, Βασίλισσας της Σκωτίας, με τον Φραγκίσκο τον 2ο της Γαλλίας, και το πέτρινο βλήμα έφτασε κοντά στον ποταμό Forth, σχεδόν 2 μίλια μακριά.

Το St. Margaret’s Chapel χρονολογείται από τον 12ο αιώνα και είναι το παλαιότερο κτίσμα στη Σκωτία. Η εν λόγω αγία ήταν η Πριγκίπησα Μαργαρίτα του οίκου των Wessex, οι οποίοι εγκατέλειψαν την Αγγλία μετά την εισβολή των Νορμανδών το 1066.

Η Μαργαρίτα παντρεύτηκε τον Μάλκολμ τον 3ο και έγινε έτσι βασίλισαα της Σκωτίας. Ήταν αφοσιωμένη σε φιλανθρωπικό έργο, και το 1250 ανακυρήχθηκε αγία από τον Πάπα Ινοκκέντιο τον 4ο.

Το σύμπλεγμα του κάστρου φιλοξενεί το βασιλικό παλάτι, ένα από τα σημαντικότερα βασιλικά κτίρια της Μεγάλης Βρετανίας. Εδώ γέννησε η Μαρία Στούαρτ τον James τον 6ο το 1566, ο οποίος στέφθηκε βασιλιάς σε ηλικία μόλις 13 μηνών, και το 1603 έγινε ο πρώτος μονάρχης Αγγλίας και Σκωτίας μαζί.

Αυτό που περιμένουν όλοι οι επισκέπτες να δουν καθημερινά, εκτός από τις Κυριακές, είναι ο κανονιοβολισμός ακριβώς στη μία το μεσημέρι. Είναι το περίφημο “one o’clock gun”, το οποίο από το 1861 έδινε στα πλοία στο Firth of Forth την ακριβή ώρα, όταν ακόμη δεν υπήρχαν ναυτικά χρονόμετρα. Η παράδοση συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, όχι φυσικά για αυτό που έκανε τότε.

---

The Royal Mile

Βγαίνοντας κανείς από το Κάστρο ακολουθεί τον κατηφορικό δρόμο που είναι γνωστός ως Royal Mile, το οποίο συνδέει το Κάστρο με το Holyrood Palace, την επίσημη κατοικία του/της εκάστοτε Μονάρχη στην Σκωτία.

Όταν πέθανε η Ελισσάβετ η 2η, ενώ βρισκόταν στο Κάστρο Balmoral λίγο έξω από το Aberdeen, επίσης στη Σκωτία, η πομπή με την σωρό της ξεκίνησε από εκεί και κατέληξε στο Holyrood Palace όπου διανυκτέρευσε πριν τη μεταφορά της στο Λονδίνο την επομένη. Οι εικόνες με την είσοδο της πομπής στο Εδιμβούργο, και την πορεία κατά μήκος του Royal Mile, ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακές.

Ο καθεδρικός ναός του St. Giles, του προστάτη των λεπρών, δεσπόζει στο κέντρο της διαδρομής του Royal Mile. Χρονολογείται από τον 12ο αιώνα, και είχε πάντοτε σημαίνοντα ρόλο στα πολιτικά τεκταινόμενα της Σκωτίας.

Λίγο πιο πάνω, πιο κοντά στο κάστρο, ξεχωρίζει ένας πρώην ναός γοτθικού ρυθμού που σήμερα ονομάζεται The Hub, παλαιότερα γνωστός ως Tolbooth Church. Είναι το υψηλότερο κτίριο στο Εδιμβούργο, και ξεχωρίζει για το έντονο κόκκινο χρώμα των παραθύρων ψηλά στην πρόσοψή του. Σήμερα είναι κέντρο δημόσιων καλλιτεχνικών δρώμενων.

---

Calton Hill

Ο λόφος Calton Hill στην καρδιά της πόλης φιλοξενεί την έδρα της Σκωτσέζικης κυβέρνησης, και είναι ένα από τα πιο όμορφα σημεία ειδικά εάν ο καιρός είναι καλός. Η θέα ολόκληρης της πόλης είναι μαγευτική.

Αυτό που τραβάει την προσοχή, κυρίως επειδή είναι ημιτελές, είναι το National Monument, ένα μνημείο αφιερωμένο στους πεσόντες των ναπολεόντειων πολέμων. Έχει όμως ιδιαίτερα ελληνικό ενδιαφέρον, επειδή οι αρχικές προθέσεις των κατασκευαστών ήταν να αποτελέσει αντίγραφο-μοντέλο του Παρθενώνα. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1826, όμως μόλις 3 χρόνια αργότερα τα κεφάλαια εξαντλήθηκαν, και τελικά έμεινε όπως είναι σήμερα.

Ο ψηλός πύργος που ξεχωρίζει επάνω στον λόφο είναι αφιερωμένος στον Ναύαρχο Νέλσονα, για την νίκη του εναντίων Γάλλων και Ισπανών στη ναυμαχία του Τραφάλγκαρ. Στην κορυφή διακρίνεται μία ξύλινη επιψευδαργυρωμένη σφαίρα (στη βάση του λευκού σταυρού στη φωτογραφία) η οποία ανυψωνόταν λίγο πριν τη μία το μεσημέρι και ακριβώς στη μία αφηνόταν να πέσει, ώστε να εξυπηρετήσει ως οπτικό χρονόμετρο για τα πλοία στο θαλάσσιο στενό βόρεια της πόλης. Αργότερα εγκαταστάθηκε το “one o’clock gun” που σας έγραψα πιο πάνω, το οποίο ανέλαβε το έργο αυτό, μέχρι την ανακάλυψη των ναυτικών χρονογράφων.

---

Arthur’s Seat

Ο περίεργος αυτός σχηματισμός κοντά στο Holyrood Palace, που φαίνεται από το Calton Hill, είναι στην πραγματικότητα ένα αρχαίο ανενεργό ηφαίστειο. Είναι πολύ δημοφιλές για ανάβαση και περπάτημα, και προσφέρει εξαιρετική θέα της πόλης. Αν και το όνομα παραπέμπει στον θρύλο του βασιλιά Αρθούρου, δεν έχει κάποια σχέση.

Holyrood Palace

Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, το παλάτι του Holyrood είναι η επίσημη βασιλική κατοικία στη Σκωτία του/της εκάστοτε Μονάρχη. Χρονολογείται από τον 12ο αιώνα όταν ακόμη υπήρχε εκεί ένα αββαείο, απομεινάρια του οποίου υπάρχουν ακόμη και σήμερα.

---

---

Παλιό και νέο Εδιμβούργο

Η σκωτσέζικη πρωτεύουσα δεν είναι μόνο το Royal Mile και το κάστρο. Υπάρχουν πολλά άλλα ενδιαφέροντα και πολύ όμορφα σημεία στα οποία αξίζει κανείς να σταθεί.

Dean Village

Βορειοδυτικά της παλιάς πόλης υπάρχει ακόμη ένα από τα παλαιότερα χωριά που κάποτε αποτελούσαν περίχωρα του κάστρου. Στο σημείο αυτό κάποτε υπήρχαν 10 με 12 αλευρόμυλοι οι οποίοι λειτουργούσαν με τη ροή του ποταμού που διασχίζει το σημείο.

---

Scott Monument

Αυτή η επιβλητική κατασκευή στο κέντρο της Princess Street, στη νέα πόλη, είναι ένα βικτωριανό μνημείο γοτθικού ρυθμού αφιερωμένο στον σκωτσέζο συγγραφέα, ποιητή και ιστορικό Sir Walter Scott., με γνωστότερο έργο του τον “Ιβανόη”.

---

Greyfriar’s Kirkyard and Bobby the Terrier

Το νεκροταφείο Greyfriar’s Kirkyard στη νότια πλευρά του κάστρου υποδέχεται τους “ενοίκους” του από τον 16ο αιώνα, και η ατμόσφαιρα που μεταδίδει είναι αυτή ακριβώς που θα περίμενε κανείς από ένα σκωτσέζικο νεκροταφείο. Είναι η τελευταία κατοικία πολλών διάσημων της πόλης, και από εδώ εμπνεύστηκε πολλά από τα ονόματα των ηρώων της η J.K.Rowling, με χαρακτηριστικότερο τον Tom Riddle γνωστό και ως Lord Voldemort.

Έξω από το νεκροταφείο βρίσκεται η εκκλησία Greyfriars, όπου θα δει κανείς τον τάφο του Bobby the Terrier, ενός τεριέ σκυλάκου που επί 14 χρόνια και μέχρι τον θάνατό του φυλούσε τον τάφο του αφεντικού του. Λίγα μέτρα πιο πέρα βρίσκεται μία παμπ με το όνομα αυτό, και ένα μπρούτζινο αγαλματάκι του σκύλου όπου οι τουρίστες πάνε και πιάνουν τη μουσούδα για καλή τύχη. Πιάσαμε κι εμείς.

---

Harry Potter’s birthplace

Σε ένα απλό καφέ που άνοιξε το 1995, μία πάμφτωχη νέα γυναίκα και μητέρα που ζούσε από τα κρατικά επιδόματα, συνήθιζε να κάθεται και να γράφει όταν πια το μωρό της είχε αποκοιμηθεί. Το είχε επιλέξει ώστε να έχει ζεστασιά, μια και δεν είχε χρήματα για θέρμανση στο σπίτι της. Τα γραπτά της έμελλαν να γίνουν μία από της διασημότερες σειρές βιβλίων και αυτή μία από τις πλουσιότερες γυναίκες της χώρας.

Η γυναίκα αυτή ήταν η J.K.Rowling, η συγγραφέας του Harry Potter.

---

The Royal Yacht Brittania

Photo credit: Marc Millar Photography

Ένα πραγματικά σπουδαίο αξιοθέατο που αξίζει μερικές ώρες είναι το πρώην βασιλικό γιοτ “Μπριττάνια”, μόνιμα αραγμένο πλέον στο Εδιμβούργο. Υπηρέτησε την Βασίλισσα Ελισσάβετ ΙΙ από το 1954 έως το 1997.

Στη διάρκεια της ξενάγησης με τη βοήθεια του audioguide μαθαίνει κανείς τα πάντα που αφορούσαν το σκάφος αυτό όσο ήταν σε ενεργή υπηρεσία. Υπάρχουν τα δωμάτια της Ελισσάβετ ΙΙ και του Φίλιππου, οι χώροι υποδοχής, εκδηλώσεων, δείπνων και συναθροίσεων. Το σκάφος αυτό έχει υποδεχτεί αρχηγούς κρατών και εστεμμένους, και είναι πολύ εντυπωσιακή η περιγραφή του τρόπου με τον οποίο το πλήρωμα φρόντιζε να λειτουργούν όλα στην εντέλεια.

---