City Break #004 | Dobry wieczór
ο μεσαίωνας, οι εβραίοι, και ένας Πάπας
Για το σημερινό τέταρτο γράμμα διάλεξα μία ευρωπαϊκή πόλη σωστό διαμάντι, την Κρακοβία. Είναι τόσο γεμάτη σε ομορφιά, εικόνες, περιεχόμενο, ιστορία, που αξίζει οπωσδήποτε να βρίσκεται ψηλά στη λίστα σας. Είναι long read, έχει τόσα πολλά που θέλω να σας περιγράψω, που δεν θα προσθέσω κάποια άλλη ενότητα όπως στα προηγούμενα γράμματα.
(Βλέποντας πλέον ότι κάποιοι προορισμοί απαιτούν σχετικά μεγάλη έκταση, θα αφιερώνω τα 15ήμερα γράμματα σε αυτούς και θα στέλνω στο ενδιάμεσο εμβόλιμα για όλα τα άλλα.
Ένα διαμάντι στο κέντρο της Ευρώπης
Είχα ακούσει πολύ καλά λόγια για την Κρακοβία, δεν την είχα όμως στα πλάνα μου μέχρι που προέκυψε η ανάγκη για ένα επαγγελματικό ταξίδι στη Βαρσοβία. Ως συνήθως, φρόντισα να προσθέσω ένα side trip και η Κρακοβία ήταν η λογική επιλογή, άλλωστε ήθελα να επισκεφτώ και το κοντινό μαρτυρικό Άουσβιτς. Τελικά εκείνες οι 3 ημέρες είναι ένα από τα καλύτερα ταξίδια που έχω κάνει.
Η Κρακοβία είναι μία αρκετά μαζεμένη πόλη 800 χιλ. κατοίκων στις όχθες του ποταμού Vistula στη νότια Πολωνία, η ίδρυσή της χρονολογείται τον 7ο αιώνα, και αποτέλεσε την επίσημη πρωτεύουσα της Πολωνίας μέχρι τα τέλη του 15ου αιώνα. Ήδη από τη μεσαιωνική εποχή ήταν ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο της Ευρώπης, και με την ίδρυση του πανεπιστημίου της τον 14ο αιώνα έθεσε τα θεμέλια για να γίνει το ακαδημαϊκό, καλλιτεχνικό και πολιτιστικό κέντρο της Πολωνίας.
Κάστρο Wawel
Το κάστρο Wawel στη βόρεια όχθη του ποταμού ήταν για αιώνες η κατοικία των Πολωνών βασιλέων, και σήμερα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μουσεία της χώρας. Ο καθεδρικός ναός και τα παρρεκλήσια του έχουν γοτθικές, νεογοτθικές, μπαρόκ, αναγεννησιακές και νεοκλασικές επιρροές, ως αποτέλεσμα άνω των 1000 ετών ιστορίας. Στη νότια πλευρά του κάστρου στο όμορφο πάρκο πλάϊ στο ποτάμι θα βρει κανείς μία χαρακτηριστική ατραξιόν, τον δράκο που πετάει φλόγες από το στόμα.
Η παλιά πόλη
Περιτριγυρισμένη από μία λωρίδα πράσινου, το Planty, η παλιά πόλη της Κρακοβίας βρίσκεται ακριβώς βόρεια του κάστρου και είναι το βασικό σημείο τουριστικού ενδιαφέροντος. Η τεράστια κεντρική πλατεία Rynek Główny είναι το επίκεντρο, με την St. Mary's Basilica να δεσπόζει ανατολικά και το μεγάλο αναγεννησιακού ρυθμού Sukiennice -εμπορική στοά- στο κέντρο της.
Αξίζει να διαβάσετε τη θρυλούμενη ιστορία για την κατασκευή της St. Mary's Basilica και για ποιό λόγο οι δύο πύργοι διαφέρουν σε ύψος. Στο εσωτερικό της γοτθικού ρυθμού βασιλικής θα δει κανείς ένα εκπληκτικό τρίπτυχο ξύλινο σκαλιστό τέμπλο του 15ου αιώνα δια χειρός του γερμανού Veit Stoss.
Στην κεντρική πλατεία θα δει κανείς επίσης τον ναό του St. Wojciech και τον πύργο του Δημαρχείου, ενώ προχωρώντας προς τα κάτω στην κεντρική οδό Grodzka θα βρει τον ναό του Αγίου Ανδρέα και τον ναό των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Η βόρεια είσοδος της παλιάς μεσαιωνικής πόλης έχει τον οχυρωματικό πύργο Barbican και την πύλη St. Florian's.
Kazimierz, η εβραϊκή συνοικία
Μέχρι και τον 19ο αιώνα, αυτό το μικρό τμήμα της σημερινής Κρακοβίας νότια της παλιάς πόλης ήταν μία ανεξάρτητη πόλη από μόνο του, όπου Πολωνοί και Εβραίοι ζούσαν για αιώνες. Είναι τόσο διαφορετικό σε όψη από την παλιά πόλη, αλλά και τόσο όμορφο.
Το 1941 οι Εβραίοι κάτοικοι της Κρακοβίας περιορίστηκαν σε ένα γκέτο και σχεδόν κανείς τους δεν γλίτωσε από τις εκκαθαρίσεις. Ένα μικρό τμήμα του τείχους του γκέτο υπάρχει ακόμη και σήμερα. Μπορεί κανείς να δει και τη Συναγωγή, καθώς και μερικά ενδιαφέροντα γκράφιτι που δίνουν πολύ ιδιαίτερο χαρακτήρα στη γειτονιά.
Εδώ ο Πάπας, εκεί ο Πάπας, παντού ο Πάπας…
Το διασημότερο ίσως τέκνο της Κρακοβίας είναι ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο 2ος, κατά κόσμον Karol Józef Wojtyła, ο οποίος γεννήθηκε στο κοντινό Wadovice αλλά χρημάτισε Επίσκοπος και κατόπιν Αρχιεπίσκοπος της Κρακοβίας. Εκλέχθηκε Πάπας το 1978, διαδεχόμενος τον προκάτοχό του Ιωάννη Παύλο τον 1ο -γνωστό ως “γελαστό Πάπα”- όταν αυτός πέθανε μόλις 33 ημέρες από την εκλογή του (και οι θεωρίες συνομωσίας δίνουν και παίρνουν για αυτό το γεγονός).
Στο κτίριο της Αρχιεπισκοπής της Κρακοβίας υπάρχει και το “παράθυρο του Πάπα”. Εκεί ζούσε ως Επίσκοπος, και από εκεί απευθυνόταν στους πιστούς ως Ποντίφικας όποτε επισκεπτόταν την γενέτειρά του. Σήμερα, ένα πορτρέτο χαρακτηρίζει το παράθυρο αυτό.
Η μορφή του συγκεκριμένου Πάπα συναντάται σχεδόν παντού στην πόλη. Ακόμη και στα ορυχεία αλατιού Wieliszca είδα άγαλμά του σκαλισμένο στο ορυκτό αλάτι.
Η λίστα του Σίντλερ
Απέναντι από το Kazimierz, στη νότια πλευρά του ποταμού, βρίσκει κανείς το εργοστάσιο μεταλλικών ειδών του Oskar Schindler, η δράση του οποίου στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής αποτυπώθηκε στην αριστουργηματική ταινία του Spielberg “Schindler’s List”.
Ο Όσκαρ Σίντλερ, μέλος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος της Ναζιστικής Γερμανίας, ανέλαβε το υπάρχον εργοστάσιο που κατασκεύαζε μεταλλικά είδη κουζίνας. Με τα χρόνια προσλάμβανε Εβραίους, τους οποίους κρατούσε όσο γινόταν πιο μακριά από τους ομοαθνείς του επιτηρητές της περιοχής, φρόντιζε να τρέφονται σωστά, έφτιαξε χωριστό camp ώστε να μην πηγαινοέρχονται στο άλλο των Ες-Ες, και κατάφερε έτσι να σώσει περί τους 1200 οι οποίοι έμειναν γνωστοί ως Schindlerjuden -οι Εβραίοι του Σίντλερ. Τρέφω πραγματικά απέραντο σεβασμό σε αυτόν τον άνθρωπο για αυτή του την πράξη.
Oświęcim
Αυτός ο τόπος μαρτυρίου και φρίκης δεν χρειάζεται συστάσεις. Το πολωνικό Οσβιέτσιμ είναι το γερμανικό Άουσβιτς. Δεν έχω το κουράγιο να επεκταθώ στις λεπτομέρειες της ημερήσιας επίσκεψής μου, αρκεί μόνο να πω πως έφυγα από εκεί κλαίγοντας. Αρρώστησα, πραγματικά. Θεωρώ ότι είναι χρέος του κάθε ανθρώπου να προσπαθήσει να το επισκεφτεί μία φορά στη ζωή του, για να κατανοήσει στον πιο απόλυτο βαθμό σε τι σημείο μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη φύση.
Δεν πρέπει να ξεχάσουμε ποτέ τι συνέβη εκεί. Για να μην επαναληφθεί ποτέ.
Αλατωρυχείο Wieliczka
Αυστηρά για μη κλειστοφοβικούς, τα αλατωρυχεία αυτά είναι ένα εκπληκτικό μέρος. Λειτουργούσαν από τον 13ο αιώνα, και σταμάτησαν το 1996 λόγω ασύμφορης πλέον λειτουργίας εξαιτίας της χαμηλής τιμής του ορυκτού αλατιού. Σήμερα είναι επισκέψιμα σε βάθος κοντά στα 150 μέτρα, προφανώς με συνοδεία και ξενάγηση.
Η 4η φωτογραφία είναι αυτό που εμείς ξέρουμε “Ο χώρος διατίθεται για χορούς και συνεστιάσεις - η αίθουσα κλιματίζεται”. Ναι, υπάρχουν τρελοί που κάνουν το γλέντι του γάμου τους εκεί κάτω, μάλιστα είναι πανάκριβο venue και η αναμονή για κρατήσεις πολύ μεγάλη.